HTML چیست؟
زبان نشانهگذاری ابرمتنی به انگلیسی HyperText Markup Language: HTML در کنار CSS هسته فناوری ساخت صفحههای وب هستند. HTML زبان توصیف ساختار صفحههای وب است. زبانیاست برای نشانهگذاری ابرمتن (فرامتن) که برای تدوین قالب و طراحی صفحههای وب به کار میبرند. دستورالعملهای این زبان، برچسب (Tag) نام دارند که محتوای یک صفحه وب با آنها، نشانهگذاری شده و بدینترتیب، نحوه نمایش آن صفحه برای مرورگرهای وب، توصیف میشود. تاکنون 5 نسخه از HTML عرضه شده است.به عبارت دیگر مرورگر ها هیچکدام از کدها و کنترل های سمت سرور همچون کدهای asp و php را نمیشناسند و کد قابل فهم برای آنها HTML میباشد. کامپایلرهای زبانهای برنامه نویسی سروری در نهایت کدهای خود را برای نمایش به کد HTML تبدیل میکنند و برای مرورگر میفرستند تا به کاربران نمایش داده شود.
HTML هرگز نمیتواند یک زبان برنامه نویسی باشد. زیرا اصلا ویژگی های یک زبان برنامه نویسی، مثل متغیرها، توابع، شرطها، حلقهها و ... را ندارد. پس کاملا اشتباه است اگر HTML را یک زبان برنامه نویسی بدانیم. میتوانیم دربارهی HTML بگوییم که ابزاری است که با استفاده از تگها، میتواند صفحات وب را برای ما ساختاردهی کند.
فلسفه تولید HTML
در سال 1989 میلادی جایی که فیزیکدانان سراسر دنیا در آزمایشگاه قاره اروپا در ژنو سرن CERN برای آزمایش فیزیک ذرهای دور هم جمع شده بوده و به بیان دیدگاهها، تفکرات، و یافتههای خود میپرداختند تیم برنرز-لی ایدهای به فکرش خطور کرد. ایدهای که قرار بود کاری کند تا سایر دانشمندان بدون حضور در آزمایشگاه بتوانند یافته و نظرات خود را با سایر دانشمندان به انتشار بگذارند.
این ایده باعث شد تا تیم برنرز-لی در سال 1989 میلادی شبکه جهانی وب را اختراع کند. البته این شبکه در ابتدا یک شبکه خصوصی بود و قطعا این تیم هیچ وقت فکر نمیکرد این اختراع روزی وارد تمام خانه در سرتاسر دنیا شود.
در ادامه تیم به این موضوع فکر کردند که صفحات علمی منتشر شده در شبکه، باید چیزی فراتر از یک متن خالص باشند. پس آنها دوباره شروع به کار کردند و با توسعه شبکه خود نام این مستندات و متون پیشرفته منتشر شده را ابر متن(HyperText) گذاشتند. به طوریکه صفحات میتوانستند به یکدیگر لینک بخورند. و این شروع بود بر ایجاد زبان Html و ساخت صفحات وب که تا به امروز با انتشار آخرین ورژن html یعنی HTML5 در حال توسعه یافتن بوده است.
شروع استفاده عمومی از وب و مرورگرها در سال 1991 توسط Tim Berners-lee بود که سایت The World Wide Web project (cern.ch) را به بازار عرضه کرد.
مزایای زبان برنامه نویسی HTML
توسعه صفحات وب
HTML کاربرد گستردهای در ایجاد صفحاتی دارد که در تارنمای جهانگستر (World Wide Web) یا همان وب (Web) به نمایش گذاشته میشود. هر صفحه، حاوی مجموعهای از تگهای HTML، شامل ابَرلینکها (Hyperlink) است. این ابرلینکها برای ارتباط با صفحات دیگر استفاده میشود. هر صفحهای که در وب دیده میشود، با استفاده از یکی از نسخههای HTML نوشته و تولید شده است.
اپلیکیشن HTML
برنامه کاربردی (HTML Application | HTA) یک برنامه مبتنی بر ویندوز است که کدهای منبع آن حاوی کدهای HTML و اچتیامال پویا (Dynamic HTML | DHTML) است. در کنار HTML، از یک زبان اسکریپتنویسی سازگار با Internet Explorer نیز برای ساخت اپلیکیشن HTML استفاده میشود. در HTA، از HTML برای ایجاد واسط کاربری استفاده میشود. یک HTA بدون محدویتهای مدل امنیتی مرورگر اینترنت اجرا میشود. در واقع، اپلیکیشن HTML به عنوان یک برنامه کاربردی Fully Trusted اجرا میشود.
تصاویر واکنشگرا در صفحات وب
در سطح ابتدایی از کاربردهای HTML میتوان کوئریهایی (Query) را برای استفاده از تصاویری تنظیم کرد که به طور طبیعی واکنشگرا باشند. با استفاده از صفت srcset در عنصر img و ترکیب آن با عناصر Picture، یک توسعهدهنده میتواند به طور کامل نحوه رندر کردن یک تصویر توسط مرورگر در سمت کاربر را کنترل کند. میتوان با استفاده از عنصر img در HTML، انواع تصاویر را با اندازههای مختلف بارگذاری کرد. میتوان با استفاده از عنصر Picture به راحتی قوانینی را وضع کرد.
ذخیرهسازی سمت کلاینت
در گذشته، این امکان وجود نداشت که بتوان دادههای مرورگر یک کاربر را در طول جلسهها (Session) ذخیره کرد. برای دستیابی به چنین نیازمندی، باید زیرساختهای سمت سرور فراهم میشد و یا از Cookieهای کاربران استفاده میشد. اما اکنون در HTML5 با استفاده ازlocalStorage و IndexDB میتوان ذخیرهسازی سمت کلاینت را انجام داد. localStorage اساساً ذخیرهسازی مبتنی بر رشته جدول درهمسازی (String-Based Hash-Table Storage) را فراهم میکند. API آن بسیار ساده است و متدهای getItem،setItem و removeItem را برای توسعهدهندگان فراهم میکند. از طرف دیگر، IndexDB یک سرویس ذخیره داده بزرگتر و بهتر برای سمت کلاینت است.IndexDB را میتوان با اجازه کاربر گسترش داد.
امکان توسعه بازی
پیش از ظهور HTML5 توسعه بازی تحت وب محدود به Flash و Silverlight بود. چون مرورگرها از ملزومات جدید برای HTML5 مثل CSS3 و موتور سریع و سبک جاوا اسکریپت برای ایجاد تجربه مطلوب پشتیبانی میکنند، HTML5 میتواند امکان توسعه بازی را به واقعیت تبدیل کند. نیازی نیست که تک تک ویژگیهای APIها را پیادهسازی کرد. بلکه، میتوان از ویژگیهای مناسب و مطلوب استفاده کرده و سایر آنها را حذف کرد.
کاربرد در حالت آفلاین
با وجود امکان ذخیره داده در مرورگر، یک توسعهدهنده میتواند راهحلی بیابد تا حتی در صورت قطعی اینترنت، وباپلیکیشن بتواند همچنان در حالت اجرا باقی مانده و به کار خود ادامه دهد. HTML5 دارای ساز و کار ذخیرهسازی موقت اپلیکیشن است که نحوه مدیریت شرایط آفلاین توسط مرورگر را تعیین میکند. در واقع، حافظه موقت اپلیکیشن که مسئولیت امکانات آفلاین را برعهده دارد، از اجزای مختلفی تشکیل شده است. با استفاده از یک صفت خاص در HTML5 یک توسعهدهنده میتواند بررسی کند که آیا یک اپلیکیشن آنلاین است یا خیر.
با HTML چه کارهایی میتوانید انجام دهید؟
کدهای HTML ابزاری هستند که وبسایت شما را به جای یک متن ساده به شکل یک وبسایت در میآورند. با این زبان برنامهنویسی میتوانید کارهای زیر را انجام دهید:
ورژنهای HTML
اولین نسخه HTML که شامل 18 تگ بود، توسط تیم برنرز-لی (Tim Berners-Lee) در اوایل دهه هفتاد شمسی نوشته شد. از آن زمان تاکنون، نسخههای HTML متعددی وجود داشته است. در هر نسخه تگها و صفتهای جدیدی اضافه شده است. رایجترین نسخه مورد استفاده در دهه هفتاد شمسی، HTML 4.01 بود که در سال 1378 تبدیل به یک استاندارد رسمی شد. بزرگترین بهروزرسانی زبان برنامه نویسی HTML در اواسط سال 1392 با نام HTML5 معرفی شد. در این بهروزرسانی تگهای معنایی زیادی مثل <header> ،<article> و <footer> به این زبان نشانهگذاری اضافه شدند.
HTML 1.0
HTML 1.0 اولین نسخه از HTML بود. در زمان انتشار آن، افراد چندان زیادی در زمینه ساخت وبسایت فعالیت نداشتند و زبان برنامه نویسی HTML بسیار محدود و دست و پا بسته بود. به جز امکان قرار دادن مقداری متن در اینترنت، امکان انجام کار بیشتری با HTML 1.0 وجود نداشت.
HTML 2.0
HTML 2.0 به عنوان دومین نسخه از زبان برنامه نویسی HTML همه مشخصات نسخه اولیه HTML 1.0 را داشت و علاوه بر آن، چند ویژگی جدید را نیز به این مجموعه اضافه کرد. HTML 2.0 تا اواسط سال 1375 استاندارد طراحی وب محسوب میشد و ویژگیهای کلیدی بسیاری را برای نخستین بار معرفی کرد.
HTML 3.0
در زمان معرفی HTML 3.0 افراد بیشتری وارد عرصه زبان برنامه نویسی HTML شده بودند. در حالی که استانداردهای قبلی قابلیتهای مناسبی در اختیار مدیران سایتها قرار میدادند، همچنان نیاز به امکانات و تگهای بیشتری احساس میشد. مدیران و گردانندگان سایتها میخواستند وضعیت ظاهری سایتهای خود را بهبود دهند. در همین نسخه CSS نیز استارت خورد.
HTML 4.0
HTML 4.0 به عنوان توصیه W3C منتشر شد. این سه گزینه را ارائه می دهد:
Strict، که در آن عناصر منسوخ شده، ممنوع است.
Transitional، که در آن عناصر منسوخ مجاز هستند.
Frameset، که در آن فقط عناصر مربوط به قاب مجاز هستند.
ابتدا HTML 4.0 انواع مختلفی از عناصر و ویژگیهای خاص مرورگر را به کار گرفت، اما در عین حال سعی در حذف ویژگیهای علامت گذاری بصری Netscape با علامت گذاری آنها به عنوان منسوخ شده به عنوان سبک نامهها داشت. HTML 4 یک برنامه SGML مطابق با ISO 8879 - SGML است.
HTML 5.0
در 28 اکتبر 2014، HTML5 ، نوامبر 2016، HTML 5.1 و در 14 دسامبر 2017، HTML 5.2 به عنوان توصیه W3C منتشر شد.
در این نسخه بحث SEO پررنگ میشود. تگهای جدید به دنیای وب معرفی شدند، تگهایی مانند audio,video توسط موتورهای جستجو ثبت و index میشوند. همچنین با این آپدیت موتورهای جستجو راحتتر وبسایتها را پیدا میکردند.